Tussen 2016 en 2020 steeg het aantal personen met burn-out met 32,50%, volgens cijfers van het RIZIV. De Tijd schrijf in een artikel dan weer dat tussen 2018 en 2021 het zelfs met 66% is gestegen. Zeer alarmerende cijfers. Meer en meer mensen kennen ook iemand in hun directe omgeving die er mee heeft te kampen. Maar wat is nu eigenlijk een burn-out? En wat zijn de oorzaken ervan?
"Wat is er met mij aan het gebeuren?"
Een veelvoorkomende zin die uitgesproken wordt wanneer mensen met burn-out voor mij zitten. Je verliest een beetje het stuur wanneer dit hardnekkig beestje de kop op steekt. De dagdagelijkse activiteiten beginnen stroever en stroever te verlopen. Waar je vroeger thuis of op je werk verschillende dingen tegelijk kon managen, blijkt nu 1 taak, deadline, of meeting moeilijk te volgen zijn. Je voelt je meer vermoeid en sneller uitgeput dan gewoonlijk. De aandacht bij soms de kleinste dingen houden is ook een heel karwei.
Burn-out is een neurobiologische response wanneer er veel stress op je afkomt. De response komt door een vele duizenden-jaren oud netwerk in jouw hersenen dat vooral bestaat om te overleven. Twee gebieden die belangrijk zijn in dit verhaal is het gebied waar jouw emoties worden gecontroleerd (een gebied ongeveer in het midden van de hersenen), en het gebied dat je helpt om te plannen, problemen op te lossen, nuanceren, ... Veel dingen die we allemaal elke dag gebruiken.
Laten we terug in de tijd gaan. Zoveel duizenden jaren terug dat we terug met speer in hand rondzwerven. Wanneer je iets in de struiken hoort en en je ziet de glimmende tanden van een tijger jou richting uitkomen, geeft dat een directe reactie in het centrum dat je emoties verwerkt. Hier komt er (hoogstwaarschijnlijk) een angstrespons die ervoor zal zorgen dat je instinctief reageert met de welbekende 'fight-or-flight'-reactie. Tegelijkertijd gaat het voorste deel in je hersenen (dat gebruikt wordt om te plannen, problemen op te lossen, ...) op het veel lager niveau werken om die instincten niet in de weg te staan. Je zou natuurlijk niet willen beginnen plannen te smeden of te overdenken wanneer het duidelijk is dat je voor je leven moet gaan lopen!
Dit proces zit nog altijd in onze hersenen. Deze reactie is een natuurlijke en normale reactie. Maar omdat we nu normaal gezien niet meer zo zeer ons druk hoeven te maken voor mogelijke tijgers achter de hoek van de straat, is het zeer contraproductief wanneer het proces in actie schiet wanneer we een periode van veel stress kennen. Je zou burn-out dus kunnen samenvatten als een oeroude reactie op langdurige dreiging (lees, stress). Dat voorste deeltje van de hersenen blijft op een lager pitje werken.
Oorzaken
Wat ook belangrijk is om te melden, is dat de oorsprong van een burn-out niet altijd te wijten is aan het werk. Deze kan ook gewoon in de thuisomgeving te vinden zijn. Of misschien doe je je werk heel graag, maar laat je wat over je grenzen gaan. Wat de oorzaken ook zijn, ze berusten op hetzelfde principe. Te veel stressmomenten die te kort op elkaar volgen. Je lichaam voelt dit aan als constante dreiging dus dan wordt het heel moeilijk om met iets anders bezig te zijn.
Herken je jezelf hierin? Of ken je iemand die te kampen ligt met burn-out? Aarzel niet om contact op te nemen. Samen kijken we om snel een eerste afspraak in te plannen.
Niels
Comments